ACADEMIA-CELTICA
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.
ACADEMIA-CELTICA

Istor-Histoire; Douaroniezh- Géographie; Arkeologiezh-Archéologie; Gouennoniezh-Ethnologie; Yezhouriezh-Linguistique; Sevenadur hag Hengoun ar vroioù kelt - Culture et traditions des pays celtiques
 
Encyclopédie MarikavelAccueilDernières imagesRechercherS'enregistrerConnexion
Rechercher
 
 

Résultats par :
 
Rechercher Recherche avancée
Derniers sujets
» Toponymie
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 23 Avr 2024 - 17:29 par nialpi

» Anthologie des Expressions Belliloises
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeLun 11 Déc 2023 - 12:09 par nialpi

» Suffixe -erezh
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeVen 24 Nov 2023 - 17:52 par Ostatu

» Proverbes; dictons; pensées philosophiques;
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeVen 24 Nov 2023 - 16:42 par Ostatu

» Vie du forum
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeJeu 16 Nov 2023 - 9:32 par gunthiern

» kler/skorn
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMer 15 Nov 2023 - 14:22 par Marc'heg an Avel

» Expressions, locutions ....
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeVen 1 Sep 2023 - 0:23 par Ostatu

» Kambr ar C'hontoù Breizh, Naoned
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeVen 25 Aoû 2023 - 14:41 par Marc'heg an Avel

» vers et lune; croyance dans le pays nantais
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 22 Aoû 2023 - 7:43 par Gwen H

» SAINT-PERE-MARC-EN-POULET
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeVen 4 Aoû 2023 - 21:05 par Marc'heg an Avel

» Sinead O'Connor
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeJeu 27 Juil 2023 - 10:41 par Marc'heg an Avel

» failli adjectif qui a interrompu sa croissance
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 25 Juil 2023 - 19:34 par jeje

» Les noms d'oiseaux (animaux à plumes)
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 25 Juil 2023 - 16:31 par jeje

» DIKSIONÈR KREIS-BREIZH
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 25 Juil 2023 - 15:08 par Ostatu

» La confusion permanente entre Bretagne et Armorique
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeSam 15 Juil 2023 - 18:29 par Marc'heg an Avel

Le Deal du moment : -50%
-50% Baskets Nike Air Huarache Runner
Voir le deal
69.99 €

 

 Ar gwall avel Plouhinec Morbihan

Aller en bas 
2 participants
AuteurMessage
jeje
Major; Mestr; Maestro
Major; Mestr; Maestro



Nombre de messages : 3489
Localisation : Naoned
Date d'inscription : 25/10/2008

Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Empty
MessageSujet: Ar gwall avel Plouhinec Morbihan   Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMer 6 Juin 2012 - 11:07

Ma transcription de cette histoire composée et dite par TR a disparu de la toile avec le forum Breton ar bobl.
Je la remets ici.

Histoire enregistrée en 1987 à Caudan. Publiée en 1993 dans: Marvaillou 10. Kontadennou euz BRO GWENED, p. 21-28. Durée de l'enregistrement sur la cassette audio: 14 mn 10 s.
Pëlojir ër Briyolaj : (prieur Philippe de) Pontroger (début du 17e siècle).

NALBB glômeûkchin vlay:  (i ouvert ou é très fermé, eu fermé) arc-en-ciel, krommikenn-vleiz, krommeten-vlei, courbure de loup. (ur) glometen, klometen, selon TR;

Histoire composée en dix-sept soirées.

yañ mi dë goñs tôr ag ër gôl aùil
Eh an me da gomz deoc'h ag ar gwall avel.
Je-vais moi à parler à-vous de le mauvais vent (= sortilège) ["blocage de glandes" TR]

gouyañ tchët ma ânavët ër livèt sañ
Gouian ket ma anavit ar c'hleñved se
Je-sais pas si vous-connaissez la maladie-là

mè bë zou pët un amzi:r ag ër gôl aùil a ré drouk
met bet zo bet un amzer hag ar gwall avel a rae drouk
mais été il-est été un temps que le mauvais vent faisait mal

surtout t ër ri yeuvañk
surtout d'ar re yaouank.
Surtout à les ceux jeunes (aux jeunes)

(n)indë glaské tchë sëkour a bè:n a vëzé larëd  aa: yé  sééd ar i dra:yt tap ëndeuz / ëndéz ër livéñ (semi nasale) sé:r
int (?) [ne] glaske(nt) ket sikour a-benn ha veze laret aa ya!  sec'het àr e dreid, tapet en deus ar c'hleñved sec'h [tuberculose TR, Ernault DBFV 130b : phtisie]
ceux qui ne cherchaient pas de l'aide aussitôt étaient dit ah! séché sur ses(à-lui) pieds, attrapé il-a la maladie "sèche"

mèt toud ën trèeù sañañ zé: ma ndëwé pë (h)eu:n
met toud an traoù-se a zae ma ind-devoa bet aon
mais toutes les choses ci venaient si ils avaient eu (avaient été) peur

ag ën trëeum a zou pasèt gënom mèm ké:r gënèyn blé tchëtañ a më wé disklér ër brërzil /  brzil
Hag an traoù-mañ a zo paset ganeomp, mem ker genin, ble kentañ ha ma oa disklaer(iet ) ar brezel
et les choses-ci (se) sont passées "avec-nous", même villageavec-moi (que moi), an premier que était/fut (?) déclaré la guerre (de 14-18)

mari: vëzé grèyd arnèy èy wé intañvès
Mari a veze graet àrni, hi a oa intañvez
Marie était-habituelement fait / donné sur-elle (appelée), elle était veuve

èy dowè / dëwé pwar a vëdjâlé zalé tachènn
Hi 'devoa pevar a vugale, 'zalc'he tachenn
Elle avait quatre d'enfants, tenait ferme (terrain, domaine, exploitation agricole)

a èy dëwé / dowé (o ouvert) dëwa yeñz dëzâvëd nowar dowé tchët né kal a yaa:d èy dou / zo èy dowé / zowé (son entre d et z?) tèchët të vam dilé:rh
Ha hi  devoa  int desavet neoazh 'devoa ket anehi kalz a yec'hed,  hi do, hi  devoa
elle était, elle avait eux élevé, pourtant avait pas d'elle beaucoup de santé, elle avait, elle avait

techet da vamm dilec'h
tendance à descente de matrice ["des gaz" TR]

a wë tché gol éz
Ha oa ket gwall aes
et (c') était pas très facile

mè dëzâùi dowé yéñz job a ùisañ a wé mëm partièt t'ër bërzil
     [dëzâùid owé yèñz]
Met desavet he-devoa int, Job ha Visant a oa mem partiet d'ar brezel
       desavet he-doa int (?)
Mais élévé elle avait eux / ils, Joseph et Vincent était même partis à la guerre.
1 MINUTE

chomé gëtéy neusañ jëjyép a neusañ viktwér
'chome geti neuze Jojep ha neuze Viktoar
restait avec-elle alors "Jojep" et alors Victoire

Correction:
tèchët të vam dilèr = techet da vamm dilec'h = handicapée par une chute de matrice (littéral. "mère déplacée")


vitwér ë wé ur pérh mèrh labourërés më dam tér a la lalala (tér = susceptible, soupe au lait)
Viktoar a oa ur pezh merc'h, labourerez, mes dam, taer, o lalala!
Victoire était une "morceau" de fille, travailleuse, mais dame! "violente", o lala!

jojèb wè ur gwantèn
Jojeb a oa ur goantenn
Josèphe était une jolie (fille) ["belle femme" TR]

jojèb wè ur verh fur a neusañ diskèt
Jojeb a oa ur verc'h fur ha neuzen desket
Josèphe (ou Marie-Josèphe?) était une fille (= fille de ses parents) sage et alors (= aussi) instruite

a wé dor ou c'hwarn asé / neusé (?) geté (?) atoud ur yoñ kour
Ha 'oa doc'h o c'houarn aze / neuzen (?) geti atoud ur eontr kozh
Et était à les garder alors (?) avec elle aussi un oncle vieux / âgé

pëyèr vëzé grèyd arnëoñ
Pier a veze graet warnañ
Pierre était fait sur lui (= il s'appelait Pierre)

wë tché më labouré kal kar kour ë wé ër rèr din
Oa / 'on (était / je sais?) ket ma laboure kalz kar kozh e oa, ar c'haezh den
C'était pas / je sais pas (?) s'il travaillait beaucoup car vieux il était, le brave homme

mè èydë wé ur sort koñfort tërtoñ
mes evite / eviti (?) e oa ur sort konfort doc'htoñ
mais pour elle, il était tout de même (= malgré tout) un soutien (de lui)
ur sort : tout de même (et non pas: une sorte de, faux ami?)

i yoñd ë wé
he eontr e oa
son oncle était (= c'était son oncle)

a bëp plé pë / p arivé 'añtir kalañ gouya:ñ èy gasé kamënèt t ur añdèrv dèy a lochteñg
Ha bep ple, pa arive hanter kalañ gouañv, hi a gase kemened (commande) d'ur c'handerv dehi  a Losteng
et chaque an, quand arrivait mi "calendes-hiver" (novembre) elle "envoyait" ordre (passait commande) à un cousin à-elle de Nostang

jañ marèyf o wiyañ ké kchin wé pir âno douwé mè jañ mari vizé gré arnañ ato
(Jañ Mari, o ouiañ ket ken oa pezh anv en-doa, mes Jañ Mari a veze graet warnañ atav)
atav: en tout cas
Jean-Marie, oh je-ne-sais pas plus (ne sais plus) quel nom il-avait mais Jean-Marie étai-d'ordinaire "fai" (donné) "sur-lui" en-tous-cas

dè gasèygn dèy ur bidõnadéyk purju
da gasein dehi ur bidonadig purju (bon cidre)
pour "envoyer" à-elle un "bidonnet" de pur jus

a neusañ ur gordèn gwèt mè pâ ffawtëri sapin dam
ha neuzen ur gordenn goad, mes pas faouteri sapin, dam!
et alors une corde de-bois, mais pas "de-cochonnerie" (?) de-sapin, dame!

tãmëù tosènaw a neusañ tãmëù chouchaw dèrù
tammoù tosennoù ha neuzen tammoù skosoù derw
des-morceaux de-grosses-bûches (?) et alors des-morceaux de-souches (?) de chênes

awéd dèrël un tamik ta:ñ ar glaw ar ën o:lèt pë vëzé yayn kwa trou ën di
aweit derc'hel un tammig tan àr (?) glaw (braises) àr an oaled pa veze yen koa, 'tro an dez
pour tenir un petit feu sur braises (charbons) sur le foyer quand était-(durée) froid, n'est-ce-pas, "tour-du-jour" (toute la journée)
2 MINUTES

a kén yayn ën di sé wé âriv jañ marè
Ha ken yen an deiz-se, oa erru Jañ-Mari
et tellement froid le jour-ci, était arrivé Jean-Marie

yoñ deus gouliëd i gargëmañt bwitàyd i jo:
Eñv 'deus gouliet (vidé) e gargamant, bouetaet e jaw / jow
il a vidé son(-à lui) chargement, nourri son(à-lui) cheval

a neusañ mari larë
ha neuzen Mari 'lâre
et alors Marie disait

nõ mè ti zèbèy un tamig subèn / sëbèn gënõm jamari
non, mais te ' zebay un tammig soubenn ganeomp Jan-Mari?
non, mais tu mangeras un petit-morceau de-soupe avec-nous Jean-Marie?

ma karès mari
Ma kares, Mari
si tu-aimes (si tu veux), Marie

a chtë yeñs ë diviz un tamik tëiñz dë koñz ag ër bërzil
Ha setu int, euh, diviz un tammig int (?) doa (?) komz(et) ag ar brezel
et voilà eux, euh! "devisent" (discutent) un petit-morceau de la guerre

grañ môné k'ùit yoñ lâré dèi ur sord
a-raog moned kuit, eñv 'lâre ur sord:
[02/03/2014 : grañ serait plutôt (ha)g (ë)rãn = g ëraõ = hag ara(d)oñ, hag ara(z)oñ = fr. et avant lui = br. standard araozañ. Selon TR : "avant de"]
et avant-lui partir (mont kuit) il disait à-elle tout-de-même:

mèd m a:z afér mari yoñ lar môsë
Med, ma a as (si tu as) afer, Mari, eñv 'lâr e mod-se
Mais si tu as besoin, Marie, il dit comme ceci,

mi gasëy loways tèt
me 'gasay Loeiz dit
J'enverrai Louis à-toi

kèr yoñ ùilé (i)wal wé i labour djèré kché mâ:t
kar eñv 'wele a-walc'h 'oa é labour (ne) gerzhe ket mad
Car il voyait assez (= bien) était travaillant, (ça) marchait pas bien

yoñ lar nënèy in i zamik sëkour yoñ laré
eñv lar (dehi?)  he (?) zammik sikour, eñv 'lâre
Lui dit à elle dans son ? petite aide, il disait

grèy ënouz ër chicht lak ënouz ër bléad yoñ lâré
graet hon-eus ar sistr, laket hon-eus ar blead, eñv 'lâre
fait nous-avons le cidre, posé / mis nous avons la moisson (= fait les semailles, semé le blé, les bleds), il disait

ma karèz mi gasèy loways tèd
ma kares, me 'gasay Loeiz dit
si tu-aimes (= tu veux), j'enverrai Louis à-toi

meu kché mu kch obé (?) euf
ne meus ket mui ken d'ober, euh
je-n'ai pas plus plus à faire (= il ne me reste plus qu'à faire)

ti wi wal ataù
te oui a-walc'h ataw
tu sais assez (= bien) toujours (= en tous cas) (tu sais bien du reste)

char un tamig lann bil a neusañ gôbir ur gordèn gwèd bènnèk
serr un tammig lann-bil ha neuzen gober ur gordenn goad bennak
ramasser / rentrer un peu d'ajonc pilé et alors (= aussi) quelques cordes de bois

dam m añdèrf chañmari mi vé koutañ wal èy lâré mm
Dam, m' c'henderw JañMari, me vehe koutant a-walc'h, hi a lâre, mm
Dame, mon cousin Jean-Marie, je serais contente assez (j'accepterais bien volontiers, ok), elle disait,

d ortôz kén a gâvièn ër mévèl brâws pënèk
d' c'hortoz ken a gavehen ur mevel bras bennak
pour attendre (en attendant de trouver) jusqu'à ce que je-trouverais un valet/commis grand quelconque.

marseñ i rao(g) ma yay dër chërvëj mi gavëy ùënañ
Marsen, a-raog ma yay d'ar servij, me 'gavay unan
Peut-être avant que il-ira au service (militaire) je trouverai un

di ar lor fittin cht ariù un din yeuvãngk
' de àr-lerc'h vitin, setu arru un den yaouank
le jour suivant au matin voilà arrivé un homme/ une personne jeune

i gaskèt tor kouchti i bèn i vuzèt tor i gagn dam,
e gasket douzh  kostez e benn, e vuzet douzh e gein, dam!
Sa casquette contre le côté de sa tête, sa musette contre son dos
3 MINUTES ET 3 SECONDES

un din yeuvãng kwa.
Un den yaouank, koa!
Un jeune homme, quoi (en somme!)

aneur o / wo tchë bët tam bët tam pèl ébét.
Hennezh oa ket bet tamm, bet tamm pell ebet.
Celui-là avat pas été morceau, été pas du tout (tamm = morceau) long au monde (= n'avait pas traîné)

Anèr / eñnèr ë frué lakët ir bléad a toud ën traeù i tchéréd.
Hennezh a frue (bougeait, CR), laket ar blead ha toud an traoù e kerzhet
Celui-là se remuait (voltigeait), faites les semailles / semé le blé et tout le bazar en route (en train de marcher)
Ë frué: cf. Groix, karned Kalloc'h, HY 257, 105-9 fruillal voltiger [écrire fruial?]

a chtë toud ën dud ë yé kèr dam bèr véz ën di / dé kalañ gouyañ amañ
ha setu toud an dud a yae kar, dam, berr vez an deiz kalañ-gouiañv (novembre) amañ
et voilà tout le monde (les gens) allaient (se remuaient) car, dame! courts est-habitude le jour novembre là

ar ro fwèr sañtéz katélin a peu prè
war-dro foer santez Katelin (25/11) a peu pre
autour de la foire de Ste-Catherine, environ

a tou ën du yè d ër fila:j/ch pëb ënañ yè d i du.
Ha toud an dud 'yae d'ar filaj, peb unan 'yae d'e du.
et tout le monde allaiau "filaj" (veillée consacrée à filer), chaque un allait de son côté

mè jéjèb a yè beñmnouz d ër fila:j d ër briyola:j dëwé / dawé frañswé
Mèd Jojeb a yae bemnos d'ar filaj d'ar Briolaj daved Fransoaz (prénom féminin)
mais Jojep allait chaque-soir (nuit) à la veillée de filerie au Prieuré chez Françoise

frañswé wé i añsortés (o ouvert)
Frañsoaz oa he c'hensortez.
Françoise était son amie à elle

a nousañ wé pa wé i rañjèyn i zraeù,
Ha an noz-sen, oa pa oa e rañjiñ he zraoù,
Et ce soir-là (?), c'était quand elle était à ranger ses affaires à elle

i kañpèn un tamig fënal ë wé gëtèy a neusañ ey deuz lakéd u grãnig lusëlin a bar
e kempenn un tammig fanal a oa gati ha neuzen hi deus laket ur greunig (gouttelette) luselin (acétylène?) a-barzh
arrangeant/préparant une petite lampe qui était avec elle et alors elle a mis une "grainette" de "luceline" dedans

a ey deus tapet i ig / id nèt
ha hi deus tapet he (hinkin?) neud (nèt, c'est du fil, CR, pelote de fil, fuseau?)
et elle a attrapé son fuseau de fil

un tam… wé i obir our goulou gjùili     ùënañ braù
Un tamm… oa e ober ur golo-gwele, unan brav!
un morceau... était faisant un couvre-lit, un beau!

ma ganin (a proche de ë) mi mèm brérmañ
Emañ ganin-me mem bremañ!
(il) se trouve avec-moi même maintenant! (je l'ai encore)
3 MINUTES ET 52 SECONDES

a èy zeus lakèd i zam nè:d  a neusañ  ën / un tãm goulou gwili bar n i barlèn
Ha he-deus laket he zamm neud ha neuzen un tamm golo-gwele 'barzh 'n he barlen
Et elle-a mis son (à elle) bout de fil et alors un bout couvre-lit dans son-à elle giron

a klommëd n i dañtir a drañ é hayn      tap i rochèd
ha skoulmet he dañter (= devantier) a-dreñv he c'hein, tap he c'hroched  (crochet)
et noué dans son-à elle devantier / tablier derrière son-à elle dos, attrapé son-à elle crochet

a boutë tañ chtëdjyèlyou péyañ  a neusañ chtè èy d ër briyolâj
ha boutet tañ (? dehañ, tan?) stagelloù bihan ha neuzen setu hi (aet) d'ar Briolaj
et fixé à lui (crochet?) des attaches petites et alors voici elle allée au Prieuré

a pëd ariù inou wiñn toud  a drou a trou d ër pot
Ha pa d eo arru eno, oant toud a-dro-ha-tro d'ar pod / paot (?)
Et quand elle est arrivée là, ils étaient tous autour de la lumière / en groupe

pawtrèd miryèd in gwar i wènd i kõmz ag ën añka:wù       pëlojir ër briyolâj
paotred, merc'hed, in goar (en loisir?) e oant e komz ag an Ankoù, Pelojir (= Pontroger,  Philippe de, prieur et seigneur "féodal" avec droit de justice, début du 17e siècle) ar Briolaj.

pëlojir ër briyolâj a wé our mënarrh      ag ë vé ataw gjùilë  kënôm nè
Pelojir ar Briolaj a oa ur manac'h hag a vez ataw gwelet ganeomp-ni
Pontroger du Prieuré était un moine qui est toujours vu par nous

ataù vi gjùilèt         a neus in goñzé war dõ a ur hig du vëzé gjùilët pèryeuù dènd djùèn
Atav vez gwelet ha neuzen int ' gomze c'hoazh doc'hoñ (?) ha a ur c'hiig du 'veze gwelet, pezhioù dent gwenn
toujours/ encore il est vu, et alors eux parlaient encore de lui et un petit-chien noir était vu, des sacrées dents blanches

ta kour frañswé è wé choukèt ar ur vrèch na vëzé ourign ër sawt
Tad-kozh Frañsoe a oa chouket (assis) àr ur vrech (tabouret) an hini / anehi (?) veze / vez da / o c'horiñ (tirer, traire) ar saout
"père-vieux" (grand-père) de Françoise était assis (accroupi) sur un tabouret, lequel était-d'ordinaire (qui servait pour) pour traire les vaches

kar i ziwar ë blègé kchë mu kal a niñ nèn gèlé kchët yoñ kloufèt
kar e ziwhar ' blege ket mui kalz ha (neuze?) ne c'helle ket eñv kloufat
Car ses-à lui deux (fém.) jambes pliaient pas plus beaucoup et (alors?) (il ne?) pouvait pas lui s'asseoir en tailleur
(diwhar: duel traité comme un singulier pour l'accord: (ne) blege ket) (kloufat: s'asseoir à même la paille de l'étable pour le filaj, s'asseoir en tailleur)

a yoñ laré dé
ha eñv ' lâre dehe:
et il disait à-eux / elles:

bëdja:lé gèr achuù kalañ gouyañ yoñ laré ër loér ar ën naùi
Bugale gaezh, achu kalañ-gouañv (novembre), eñv lâré (?), al loar àr / ra an (?) nevez (nouvelle lune)
enfants chers ("captifs"), terminé novembre, il disait, c'est la nouvelle lune

hùèy glaùèy war nowar yoñ laré koñz ag ën nôzègjãnèt
c'hwi ' glevey c'hoazh neoazh, eñv lâre, komz ag an noziganed.
vous entendrez encore pourtant, il dasait, parler des "nozigans" (korrigans)

añ a yé dë kwa ur sort mâ sèr pign ou plèù ar ou pèn ma (?) ou pén tâmédj èn t oubir
Hañ a ya! "De quoi" ur sort hama (?) delc'h(er) (?) pign(et) ho plew àr ho penn (?) ho penn tammig hent d'ober
[CR me traduit: "de quoi vous dresser les cheveux sur la tête] sur votre petit bout de chemin à faire (nuit noire au retour de la veillée).

frañswè eu jëjèp dé tchë pèl mé vèr kchët
Frañsoe euh… Jojeb ned ae ket pell, mes ' vern ket
Françoise, euh, Jojep n'allait pas loin (n'avait pas beaucoup de chemin à faire au retour) mais peu importe
4 MINUTES ET 58 SECONDES

pwa / pa achu ër filâ:ch sé zèyt t ër gir
Pa oa achu ar filaj,  (hi?) daet d'ar ger.
quand était / fut fini le "filaj" (la veillée), retournée à la maison

èy d/zeus pout ar ën nour tyiñ èy ë lâré      tcha:ñnè:
Hi 'deus boutet àr an nor: Tiens, hi a lâre, (nend) eus ket hini.
elle a frappé sur la porte, tiens, elle a dit, y a personne

wayd é lways të gouskè
Aet eo Loeiz da gousked ?
allé est Louis à dormir?

èy deus troëd ar ër ùirën dëùaañ (= de son côté, dans sa direction)
Hi 'deus troet (frappé = toret) àr ar werenn davedoñ / davidañ (?) (de son côté, dans sa direction, chez lui)

lways      kouskèd wéës
Loeiz, kousket ous?

bo kchë klèwët non kar ën amzér sé vëzé kché avëmañtaw
Boa (?) ket klevet anehoñ, kar en amzer-se 'veze ket abavantoù
N'avait pas entendu de lui car dans ce temps-là n'étaient pas de volets / abat-vents

ën du wë tchë pitawt wi wal
An dud oa ket pitaot (riches) c'hwi oui (?) a-walc'h

vzé lag un tamik silëk du i mo sañ dréz añ fënèchk
veze laket un tammig selig (rideau) du e-mod-se a-dreuz a ar (?) fenestr

èsor vëzé dor teurèl ou tëlyâ
aesoc'h veze deoc'h teurel ho tilhad

tëro (?) mouné n ou kchùélé
(d') a-raok mont en ho kwele

ay deus troèd trod indro
hi deus toret (frappé et refrappé, selon CR, torein DBFDV, Suppl Le Goff 70b trohein get lancer un coup…, tarein cd1 chant 05 Tri pichon noz), toret en-dro

lways / louways  kouskë wé:ës
Loeiz, kousket ous?

pâa jëjéb
Pas, Jojeb

aaa az lakëd frãm d ën  / dãn nour
Aaah! Az laket (tu as mis) framm (barre) d'an nor

yoñ zwa sayë t ër yaz  ar / a bachtël zo al mâr in ãmzir sé wa kchét kémë sañ a draù
Eñv doa sailhet d'ar ias (le bas) àr bastell (en liquette, CR) [zo:? = ? edo = il était? soal? = sur awalc'h?] èl mañ (?) en amzer-se oa ket kement-se a dra / draoù (?)

yoñ deus lam ër frãm azor ën nour a neusañ way in i ùili
Eñv en-deus lam(et) ar framm a-zoc'h an nor ha neuzen aet en e wele

ën ãmzér dë jëjèb dë glah ën dro a dë zëgjour ën nour wé yoñ n i ùili
An amzer da Jojeb da glac'h (= klask) an dro (faire le tour?) ha da zigor annour oa eñv en e wele.


aaa mè yé jéjèp so èyt të gouskèt towé i mam a i wér abar ér gañp
Ah, mes ya, Jojeb zo aet da gousket daved he mamm ha he c'hoar a-barzh er gambr

kèr yoñ gouskè yoñ g ër yoñ pëyaèr in tè
kar eñv [Loeiz] a gouske-eñv g'ar eontr Pier en ti.

mè a dè tchë r houskë toñg
Mes, ah, dae ket ar c'housked dezhañ. ( sommeil à moi =  kousketayn?)
6 MINUTES ET 1 SECONDE

troc'hër ë wé i win kchëta
Troc'het e oa e hun kentañ.

mi zo zign mi  dizõn i  ëyoñ lâré a mounèd beñmnôz i mo meñ d ër briyolaj
Me 'zo [ret] din-me dizoniñ (sevrer) hi, eñv ' lare, a moned bemnoz e mod-mañ d'ar Briolaj.

mmm gwaroud un dra bénèg mõn a  rin sur dë rañjign / d ërañjign i vapiryeueù dè
Mmm (me ya da gavout? Gouzoud?)  un dra bennak, mond a rin (?) sur da rañjiñ (ou: d'arañjiñ?) he faperioù dehi.
(noter: "i vapirieù" = he faperioù, cf. la remarque de Quévenois ailleurs dans le fil "A liù el loér…", "me ven" = ma fenn, ce n'est donc pas si rare que celà dans le vannetais de ce terroir)
(arranger ses papiers)

ën nouz arlor yeu n tãmbik you kër ou douwè pè t ou wénéyaw
An noz àr-lerc'h, euh, un tammig yod-kerc'h  o-doa bet d'o c'hoaneioù / c'hoanioù
(Cf. gallois cinio, pluriel ciniawau / et pas cwyn)
Le soir suivant, euh, un peu de bouillie d'avoine ils avaient eu à leur souper

a wé jojèb i achuv dichtaolèyn doh tawl
ha oa Jojeb é achu distaoliñ doc'h taol
et Jojeb était en train de finir de débarrasser la table

a fra viktwèr  a wé chouké ar gorn ër bank viktwèr a wé i plègayn ur
atra (tandis que?) Viktoar a oe chouket àr gorn ar bank. Viktoar a oa é plegiñ ur

sëunyad traeù frèsk a èy zeus lâr â  beñ èlë m ou jarây arwah  pë vou di è laré kèr waf
sizhuniad traoù fresk ha hi he-deus laret: A beñ (èlë?) m'o serray àrc'hoazh pa vo deiz, hi lare, kar ouf,

chërañ tchë nè ùënèh
ne serran ket anehe henoazh,
je ne les ramasse pas ce soir

a jojèb wa atao i chârèyn i zrao vi dë mounyèd     taol i châl ar i ayn i fënal doh i dowarn
ha Jojeb oa ataw é serriñ he zraoù vi (?) da moned, taol he chal àr hi c'hein, he fanal doc'h hi daouarn

a lwayz a wé choukèd ar er bãngk a yoñ lare dëi  touchañ jojèb touchañ i zapay
ha Loeiz a oa chouket àr ar bank ha eñv lâre dehi: Touchant, Jojeb, touchant, hi 'dapay.
Et Louis était assis sur le banc et il disait d'elle: bientôt, Jojeb, elle attrapera

waid jojèb atao d er filâch ayd jojèp yoñ deuz yoñ gortayt choukèt
Aet / Oa aet Jojeb ataw d'ar filaj, aet Jojeb. Eñv 'deus-eñv gortozet, chouket,

kën ë vo é wa yt pëb ënañ d i du     mor ë vënan yè dë gouskèt
ken a vo e oa aet / eo aet pep unan d'e du. Meur a unan a yae da gousked,

n aral yè d ër filaj a mé wi wi chè
an arall a yae d'ar filaj, ha me oui (a-walc'h?) che!
7 MINUTES

a yoñ sou wayd darprèn dë chârèt
Ha eñv zo aet (ouzhpenn?) da serret, (?)

yoñ deus tapèd  un insèl  nin dëwé plégë viktwèr a bakèt tiñgn i gazâl
eñv 'deus tapet un (l)insel an hini en-devoa pleget Viktoar a-baket dindan e gazel,
"en paquet" sous son aisselle à lui = sous le bras

a i paz ig tal ën dâr /dor/ yoñ deuz tchëmérèd ër mok a wa a drècht ër saya deur frèsk
ha é pas e-tal / hed-tal an dar (l'évier) , eñv 'deus kemeret ar mok (couvercle) a oa a-dreist ar sailhad dour fresk,

a goulou r gachtoryèn yoñ g i zzar  oñ oñ  kav un tãm piktort a ou lommëd ou dav
ha golo ar gastorolenn, eñv (= ar golo) g'e sac'h, eñv kaved un tamm pitort (bout de corde de chanvre) ha o c'hlomat (nouer, lier, attacher) o-daou

a chtâgët to i ouk     a yoñ ér marchowchi  añh tapëd ën divaliyir  euh kas ën divaliyir gëtoñ
ha staget doc'h e c'houg ha eñv er marchosi, eñv taped an "devalières" (pièce de harnachement, d'attelage: reculement, dévallement) getoñ

a yoñ deuz dal ur sord  ën niv jèénën ë wé a goj ma ve tchë bé grèy trous
ha eñv 'deus dalc'het ur sord an div jaenenn (2 chaînes de brancard) a oa a-gaoz ma ve ket bet graet trouz

ag a vigjëdj ar i drayt      a goj ma vé  j ãnañ klawët  të mari na djùélèt
hag a-vegig àr (ou: a'r?) e dreid a-gaoz ma ve ket anehoñ klevet da Mari na gwelet

yoñ deusañd ër bou lan wé bég un toulat
eñv dindan ar bod lann a oa e beg un toullad (passage charretier dans talus, entrée de champ?)

a wé gortos kén ë neuvé pët klëvét trouz boteù  jojèb pé yoñ  i âré un tamëtch brëmañ
ha oa gortoz ken en-neveze (?) bet klevet trouz botoù Jojeb pa eñv he c'hare un tammig bremañ,  

wiyãn tchët vèrn tchët  yoñ neus nësañ lakë m akchufèrdët lakët toud ën traou së ar i gayn
ne ouian ket, ne vern ket. Eñv neuz…, neuzen, laket…, en em akifardet (s'équiper, se mettre en tenue), laket tout an traoù-se àr e gein.

añ yoñ deus klaùèt trouz botaouù wë tchë bë pèl nëoñ (il n'avait pas été long (à attendre))
añ, eñv deus klevet trouz botoù, ' oa  ket bet pell anehoñ
8 MINUTES ET 2 SECONDES

mèt daow roma botaw ë wé      a pa
met daou rummad botoù a oa! Ah, pas!
Mais il y avait (le bruit de) deux paires de souliers!

frañswè wè dèyt d obir un tamëdj añbërk tèy
Frañsoaz oa daet d'ober un tammig ambroug dehi
Françoise était venue lui faire un brin de reconduite, l'avait raccompagnée un bout de chemin

a dam yoñ zou wayt        tawl i votaw      tap i goutèl a neus diar… a zivôtës kè:r
A dam! Eñv zo aet, taolet e votoù, tapet e goutell, ha neuze diarc'h… a-zivotez-kaer
(diarc'hen)

pèn deus èy spërmañtèd i tounèd in toulat
pan deus-hi spurmantet é tonet en toullad

yoñ zou way uchtèl ur leuadèn / luadèn mën dé
eñv zo aet just-evel ur luc'hadenn, man Doue!
(bruits)

añ rèt rèt k'ar virotén a ur bâzen / bawzen d ën âl
Añ! Red, red g'ar virotenn (= ar wenodenn) a ur bazenn (= échalier) d'an all

jëjèb ë ré sañtéz ëna bënëdjèd  èy i ré      sañtéz ëna bënëdjè
Jojeb a rae: Santez Anna benniget! Hi a rae: Santez Anna benniget!

jëjèb ë wé pènvawdèt      bañbañn (épouvanté) ë wé jojyèb
Jojeb a oa penvaodet, bambann a oa Jojeb.

èy zo wéy a dichtrwayt     a neus a dar kaloñ d ar briyôlâj in drou
Hi zo aet ha distroet, ha neuze, a darzh kalon d'ar Briolaj en-dro.

mè ën nouz ë zou spi:s       a frañswè nëwa klaw un dra bënèg atoud
Med an noz a zo spis ha Fransoa he-devoa klevet un dra bennak atout

a èy zou choumët pi dës klawè jëjèb i tounè(d)
Ha hi zo chomet p'he-deus klevet Jojeb é tonet

èy zou choum a dërzav ën nour d i gortos
Hi zo chomet a dreuzoù an nor d'he gortoz
9 MINUTES

jojèb o nañ nañ frañswé mi gouskay gënor
Jojeb: "O nañ, nañ, Frañsoa, me a gouskay ganeoc'h!"

o dam ëyé zëjèb ùèy gouskay gënèn a kouskid ë wé gëtè
"O dam, ya, Jojeb, c'hwi a gouskay ganin". Ha kousket a oa ganti.

mè ën di arlor vitin pë d a riv ir gir ër miryè fur ë gouské tchë sùëd ibéd i mo sañ
Med an dez àr-lerc'h vitin, pa d oa arriv er gêr, ar merc'hed fur a gouske ket sort ebet e mod-se! (n'importe où TR) [en aucun cas de cette manière]

i mamm ë rés ën deus sèlèd du ag ë zou koumañsët të larët t i mam
He mamm a reas, he-deus / en-deus sellet du. Hag a zo komañset da lâret d'he mamm

pëtra èy dowé djùilë mè gèlé tché nèi war     krènayn ë rè war tout
petra hi devoa gwelet, med galle ket anehi c'hoazh,     kreniñ a rae c'hoazh tout.

blawèrèr vwé dor i tchèl     lor è mam dèi ma wiyé tché mèmtra    ous djùilèt
Braouac'het (épouvantée) e oa (?), doc'h he kweled (?), lâr he mamm dehi ma ouie (?) ket memestra (?) hoc'h-eus / ac'h eus (?) gwelet

a un din pi ur lõn pé pëtra    wiyañ tchë mam   i / ey la   meuz djùil ur godjusèn djùèn    i laré
ha (?) un den pe ur loen pe petra? 'Ouian ket, mamm, hi lâr, meus gwel' ur gogusenn gwenn, hi ' lâre.

or gogjusèn djùèn     dâr é mam dèi     mè m  bwa  tchë skrivë nitra arnè
Ur gogusenn gwenn, 'lâr he mamm dehi, med bez e oa ket skrivet netra àrnehi?

më wiyañ tchë      dèy larëd èy     wiyëtchè     o më mèrik kèr èy laré
Me ne ouian ket, dehi lâred hi. 'Ouiit ket? O ma merc'hig kaezh, hi ' lâre,
(elle de lui dire)

marsé un dra bënèg a bèr dùi    i lare    a zivoud ër bèrzil
marse un dra bennak a berzh Doue, hi ' lâre, a-zivoud ar brezel!

wiyãn kchë    è lâre    sklasëd wèn war tout
'Ouian ket, hi ' lâre, sklaset on c'hoazh tout!

aaaa azal ën di sé wé tchë bë koñzët tchin ar ër filâch
Aaaah, a-dal an deiz-se, ' oa ket bet komzet ken àr ar filaj.

âzë wë tchë kèsyoñ
Aze, ' oa ket kestion.
10 MINUTES ET 2 SECONDES

a na pi zig di goudi:r
Ha naw pe zek deiz goude,

i wèn i tèybd ou  d      juj ou dwé dèb ou mirènaw       viktwèr ë lar dë jëjèb
e oant é tebrat o d… just o-doa debret o merennoù, Viktoar a lâr da Jojep:

alé dayd jëjèp ni av dë gas ë sawid ër mé:z
"Ale, dait, Jojep, ni ya da gas ar saout er-maez."
(sawid < ? solid-, archaïsme?)

Notennoù:
- vouvoiement ou tutoiement entre mère et fille?
- Mem tra: med p'tra ou équivalent de KLT memestra?
- Ur gogusenn gwenn: pas de mutation
- Mè mbwa tchë: mes / med n' boa ket (n > m devant b?)
- Wèn = on (je suis). Cf. gallois écrit?
- Azal = adal, a-dal, azal, adalek (d > z, encore une fois…)
- A na (9) pi zig (10) di goudir: mutation de dek après "pe" ou effet de la propension de la locutrice à prononcer certains "d" [z], on entend un r après un e final accentué (et long?).
- J'entends: ni av (nous allons ou nous irons?), savid = saout, tendance de [ow] à devenir [v] déjà remarquée précédemment.

gg


boñ ë     lwayz ë wé choukët tor tawl a neus ër yoñ pëyèr
Boñ, eu… Loeiz a oa chouket doc'h taol ha neuze ar eontr Pier

a r yoñ pëyèr ë lâré dë 'ma:ri
ha ar eontr Pier a lâre da Mari:

mè gâf tchë kënoud mari vou mal dë klar sëkour d ër vèr mañn
"Med 'gav ket ganout, Mari, ' vo mall da glask sekour d'ar verc'h-mañ?

ër vèr mañn deus sèyziadur
Ar verc'h-mañ en-deus seiziadur"

ti gèrd    yoñ lar    mè sèl dordèy amé       pëzmètchèd idèz i 'mi:rèn     yoñ laré
"Te 'gred?" Eñv ' lâr: "Med sell doc'hti, (hama?), pismiget he-deus he merenn", eñv ' lâre

chë ni war dèbë nitra ër rèchti mañ
"n'he-deus ket anehi c'hoazh debret netra ar c'hreisteiz-mañ".

a dam më yoñd    è la     ma gaf kënèd    ey lar i mo sañ
"A dam, ma eontr, hi ' lâr, ma kav ganit, hi ' lâr e mod-se,

ni ya dë gla sëkour dèy
ni ' ya da glask sekour dehi"

lwâyz ê wé ataw soub i bén / i vèn (?) gëtoñ i roulèyn i zigariyèd
Loeiz a oa ataw soublet e benn gantañ é rouliñ e sigare(ye)d

sâùi tch i bèn nañ     yoñ n gâvé 'kâ:blus      a 'kâ:bluz ë wé
' save ket e benn anehoñ, eñv en em (?) gave kablus, ha kablus e oa.


mè ur momañd our sord (o ouvert) yoñ lâré dë mari
Med, ur momand, ur sort, eñv ' lâre da Mari:
Mais, après un instant, tout de même, il disait à Marie:

ma faot klar sëkour    yoñ laré    mi yay mari dë glar sëkour
"Ma faot klask sikour, eñv ' lâre, me ' yay, Mari, da glask sikour."

ama më vaot èl a ma wèr koutañd      èy laré     dortu
"Hama, ma faotr, evel ha ma oc'h kontant, hi ' lâre. Doc'htu,
eh bien, mon garçon, comme vous voulez, elle disait. Immédiatement,

chañch ou tèlyâ:d       èy lâré     yañ mi dë glar dav dâmig (a semi nasal) lèyèn dour
Chañch (infinitif impératif?) ho tilhad, hi ' lâre, ez an me da glask daou dammig lien deoc'h
Changez de vêtements ("changer votre habit / vos habits")

ag our blañg bënèg      èy lârér    a ùè / vé yèy èn añdèr mañ
hag ur blank bennak, hi ' lâre, ha c'hwi ' yay en enderv-mañ."
et quelques sous

mâ:at     yoñ zou wayt      a neusañ ùë yay      èy lâré doñg       dë sañ lôrañs
Mad. Eñv zo aet. "Ha neuze c'hwi ' yay, hi ' lâre dehañ (n = ng, cf. parler de Groix)  da Sant Laorañs."
St-Laurent, dans la commune de "Plémèl" = Ploemel = Pleñùir)

ùé wi mën / mèn ma sañ lorañs      yé     yoñ lar déy      beñ ùi yèy dë sañ lôrañs
"C'hwi ' oui e-men ema Sant Laorañs? - Ya, eñv ' lâr dehi. Beñ, c'hwi ' yay da Sant Laorañs

a neusañ vwéy larèy d ër vwés sañ          indvwé diviz oun tamëtch
ha neuze c'hwi ' laray d'ar vaouez-se… " Int o-devoa divizet un tammig.

boñ yoñ dë sañ lorañs        yoñ wèyd dré in tërs kë in ãmzèr s o kch bèlo bèt
Boñ, eñv da Sant Laorañs. Eñv aet dre an treuz kar en amzer-se ' oa ket belo ebet!

a pë d ariv inour ër vwés sé lâré        yoñ dës lâré té sèziadur
Ha pa d (eo) arriv eno, ar vaouez-se ' lâre, eñv 'deus lâret dehi "sèyziadur" (= saisissement?)

boñ day in tèy      më vaod      èy lâri        a chè nè grèy nitra dor
Boñ, deuit en ti, ma faotr, hi ' lâre. Ha n'he-deus ket anezhi graet netra deoc'h?
Bon, venez dans la maison, elle disait. Et elle ne vous a rien donné? (chè nè grèy nitra dor?)

tchaw      yoñ la     grèy zeus daw damig liyèn dèyn       yoñ lâri
Geo! eñv lâr. Graet he-deus daou dammig lien din, eñv lâre.
Si! il disait. Fait / donné elle a deux morcelets de linge / toile / tissu à moi, il disait.

kë n ãmzir sé       wé kché papir i mésk ën dud èl ma zou iziv ën di mâ
Kar en amzer-se, ne oa ket paper e-mesk an dud evel ma zo hiziv-an-deiz, ma!
(de nos jours, actuellement, et pas: ce jour-même, aujourd'hui précisément)

wé rét kâwid traou dë lakad d ër leusav / leuzav / leusawf
Oa ret kavout / kaout traoù da lakaad d'ar louzoù (plantes médicinales, remèdes)

chouk âzé      më vaod        èy lâré doñ      y añ dë bilad ou louzaw douwor
Chouk(it) aze, ma faotr, hi lâre dezhañ, ec'h an da bilad ho louzoù deoc'h
Assieds-toi / asseyez-vous, mon gars, je vais piler "vos plantes à vous"

a neus vin chët pèl          a në vwë tchë bë tãm pèl ëbë nëoñ
Ha neuze, ne vin ket pell. Ha ne voe / oa (?) ket bet tamm pell anezhoñ.
Et alors, je ne serai pas longue. Et il ne fut pas "été" bien long(temps) (non plus à attendre) "de lui".

a èy zou dayd        a èy lâré doñ
Ha hi zo daet / deut / deuet ha hi lâre dezhoñ
Et elle est (re)venue et elle lui disait

ër gôl âvil      më vawd / fawd          ër gôl âvil / âùil vraz i dëz a tapë mat
Ar gwall avel, ma faotr, ar gwall avel vras he-deus ha tapet mat
Le mauvais vent (mauvais sort, sortilège), mon gars, le mauvais vent grand elle a et attrapé bien!
Note: ar gwall avel vras (mutation de bras)
12 MINUTES ET 1 SECONDE

wiyañ tchë ma dañ dë bèn arnè
'ouian ket ma d an da benn àrni
je ne sais pas si je vais / viens (?)  à bout d'elle (sur elle: sur Jojeb) (si j'en viendrai à bout)
note: ma dan da benn: emploi du présent au lieu du futur (cf. gallois et anglais?)

aaa a réy ë gômañsay i frôtal a zal vùënèrh
aah, ha c'hwi a gomañsay he frotal a-zal hennoazh

ùënèr vèy i frôtay gë deur bënëdjèt
hennoazh c'hwi he frotay get dour binniget
ce soir (à venir), vous la frotterez avec de l'eau bénite…

un grañnidj ar i véèn ùi frôtèy ma tout i askornyaw (o ouvert)
un granig àr he fenn c'hwi ' frotay mat (?) tout he askornioù
une goutelette sur sa tête, vous frotterez bien (?) tous ses os

tout tout partoud ag inèm t ën yawl ag arwar të nouz rùi
tout, tout, partout, hag enep / enept d' / (en hent) d'an heol hag àrc'hoazh da noz, c'hwi (?) / iwez (?)
tout, tout, partout, et au soleil / en plein soleil / face au soleil (MM transcrit: "ha mem d'an diaz…"! = et même en bas!)
(Châlons, 1723, p. 71: Eineip den hiaule, Au Soleil.)

yoñ dës sèlët divaltët tortõm   dortèy (o ouvert) a yoñ lar nur larë té(i)
Eñv 'deus sellet divaltret doc'htoñ… doc'hti ha eñv 'lâr en ur lâret dehi:

mi i frota
Me he frotay?
Moi, je la frictionnerai?

o pâ ùèy / vèy më vawd i mam
O pas c'hwi, ma faotr! He mamm.

a yé mm
Ah, ya!

a voè frotè jëjèb day jëjèb indrou
Ha oa / voe (?) frotet Jojeb. Daet Jojeb en-dro.
Et fut "frictionnée" Jojeb. Jojeb retrouve la santé.

a chteu atâ mañ më dãm achuv ër bërzil
Ha setu ataw … (mod-mañ, momed ?) dam … achu ar brezel

a lwayz ë zé ataw abèn dë bléénèk
Ha Loeiz a zae ataw a-benn da Bleheneg
Et Louis venait dès qu'il pouvait / aussitôt qu'il lui était possible à Plouhinec

a neusañ a la fin wèn ariù amëyaw
Ha neuzen, a la fin, oant arru amioù
Et alors, à la fin, ils étaient devenus "amis"

a chtë lakë mâ ãn traw
Ha setu lakaet mat an traoù
Et voilà les amours qui tournent ronds ("posées bien les choses")

mè yoñ lâré chë mâ:t tign diméeñgn gëtéy
Mes, eñv 'lâre, nend eo ket mat din dimeziñ ganti
Mais, il disait, c'est pas bien à moi marier avec elle

imtchën èm lârët tèy  i wé mi dowé iyèy spoñtèt
hepken hep lâret dehi 'oa me 'devoa hi spontet
sans seulement lui dire (à elle) était moi (qui) avait elle épouvantée

a nañn tchë bräwv ën trëù sañ       a beñ lârañ tch war të iziù
Ah, nann, ned eo ket braw an traoù-se, ah beñ, 'lâran ket c'hoazh  dehi hiziw
Oh non, c'est pas du propre / facile (?) ces choses, eh bien, je dis pas encore à elle aujourd'hui

mi lâré dé pë vou lak ën anaw chèy  
Me 'lâray dehi pa vo laket an anwoù, che!
Je dirai à elle quand sera déposé les noms (publiés les bans), voilà!

mè yé chteu ataw lâk ën anaw
Mes ya! Setu ataw laket an anwoù!
Oui mais! Voilà déjà publiés les bans!

a yé yoñ lâré mè     ma larañ dé bèrmañ marsé i foñdo
Ah ya, eñv 'lâre, mes ma lâran dehi bremañ, marse hi fondo
Ah oui, il disait, mais si je dis à elle maintenant, peut-être elle rompra! (?)

cho war mwayañt mad ë gort… o beñ mi laréy dè di ma timéam (a semi nasal) chèy  
(?) ned eus ket c'hoazh moiant, (?) mat eo (?) gort(oz). Oh, beñ, me lâray dehi deiz ma timezamp, che!
Il n'y a pas moyen encore, vaut mieux atten(dre) (?), oh, bien, je lui dirai le jour du mariage (jour où nous marierons), voilà!

a beñ yé    di ma wè n diméeñn nësë chtë
Ah beñ ya! Deiz ma oa an dimeziñ neuze, setu
Eh bien oui, le jour qu'était le mariage, alors, voilà

di: n ërèt      tou ën dut     tou ën traùu wiyë mât
Deiz an eured?), accourus (?) tout an dud, tout an traoù, ouezit mat
(?)le jour de la noce, tout le monde, tout le bazar, vous savez bien,

mè gâvé tché noñ ën tu ataw dë lârit tëè
Mes 'gave ket anehoñ an tu da lâret dehi
Mais il ne trouvait toujours pas le moyen de dire à elle

hâ lala       ariv ën nô:s
Ah la la! Arru an noz
Oh la la! Le soir arrive ("arrive la nuit / la soirée")

wè tch atao lar ënëoñ
'oa ket atav lâr anehoñ.
"Était toujours pas dit de lui"= il ne lui avait toujours pas dit

pë din way të gouskèd        
Pa d int aet da gousked,

jëjèb ëndès dëdjour ën nour
Jojeb en-deus digor an nor

a yoñ deus djùilèd ër goulou djùili braw sé wé lakèt
ha eñv deus gwelet ar golo-gwele brav se oa laket.

aaa i wè tchë gañ nimènun un drou
Aaah, e wad (?) –ou: e oa (?) – ket (?)  gan (?) (kegañ?) nemet un dro
(son sang n'a fait qu'un tour?)

a yoñ zou wèy dë jojèf
ha eñv zo aet da Jojef,

kroch én i dawzañn djùén a yañ laré dèi
kroch en he daouzorn (?) gwenn ha eñv lâre dezhi:
"crocher", attraper, saisir "dans " ses (deux) mains blanches et il disait à elle:  

jojèb     yè lwayz
"Jojeb". "Ya, Loeiz".

a pou tchè tchin euun i më raw
Azh pout ket ken aon e ma raog
Tu n'auras plus peur devant moi?

përég jëjéb        përég ataw lwayz
Perag Jojeb perag atav Loeiz?
Pourquoi Jojeb, pourquoi –plutôt– Loeiz?

a neusañ tchaw lar yañ  ka meus grèy éeun dëd ur vér
ha neuzen kar ? , lâr eñv, kar meus graet aon did ur wezh.

az gréy eu:n dèyn lèr èy … (?) pigou:z
Azh graet aon din, lâr hi, … (?) pegoulz?
Tu as fait peur à moi, dit elle, quand ça?

a cheu cheu:j        i tounè t ër gèr a r briyolach
Azh ket soñj, e tonet d'ar gêr a'r Briolaj?
Tu n'as pas souvenir, en "venir" à la maison "depuis" le Prieuré?

o dam djaw lwayz ë lè y irisèyn ë rañ ërwarr
Oh dam geo, Loeiz! Hirisiñ a ran c'hoazh (?).

a neusë yoñ larë dèy
Ha neuzen eñv lâred (?) dehi.

a jëjèb mèd pënôz arpod  gray
Ah, Jojeb, med penaos azh pout graet?
Mais comment tu avais fait?

a beñ mi laray dë goudi ché â yé
Ah beñ, me laray dit goude, che. Ah, ya!

mè mo tchëmérèd yoñ lâré mô sañ un 'insél a un divaliyir
Me / mes (?) moa kemeret, eñv 'lâre e-mod-sen, un (l)insel ha un devalier

a neusañ ti wi l ou outèl wè më sâr a mi droué ata a drin drin drin
ha neuzen, te 'oui a-walc'h (?), ur c'houtell oa (?) ma sac'h ha me a droe ataw, drin, drin, drin!
Et alors, tu sais bien,

a wa pa bë eu:n [son eu ouvert]
ha hazh poa (?) bet aon
et tu avais eu peur

a yé: ti: wé
A ya! Te a oa!
Ah oui! C'était toi!

mè ti më vardoñ
Mes, te ma fardon?
Mais tu me pardonnes?

ô dam yé lwayz a grèys kaloñ
O dam ya, Loeiz, a greiz kalon!
Oh, dame oui, Loeiz! Complètement! (= de centre coeur)

yoñ neus grèy our bokèy mâd tè'è a dortu yoñ ndeus lârët tèy
Eñv en-deus graet ur bokig mad dezhi ha douzhtu eñv en-deus lâret dezhi
Il lui a donné (fait) un gros bisou (un bisou-petit bon à elle) et lui a dit tout de suite

amâ jojèp ma tapëz war ër gwal âùil pitrëmañd eu:n iraog a skèt
Hama, Jojeb, ma tapez c'hoazh ar gwall avel peotramant aon a-raog ha skeud
Et bien, Jojeb, si tu attrapes encore le mauvais sort ou bien peur devant ton ombre

ur vér pi un â vin mi amañ më friyèd kaorët
ur wezh pe un all, vin me  amañ, ma fried karet
une fois ou l'autre, je serai là (ici), mon épouse chérie

awéyd a frotaw       a yoñ deus èy frotèt a lèyès
evit ha frotal / frotañ, ha eñv 'deus hi frotet, ha lies!
Pour te "frotter" (masser, caresser, peloter, frictionner), et il l'a "frottée", et souvent / souvent.

ACHU


Dernière édition par jeje le Jeu 15 Sep 2016 - 6:05, édité 4 fois
Revenir en haut Aller en bas
gerard
Racine; Gwrizienn; Root
Racine; Gwrizienn; Root



Nombre de messages : 918
Age : 68
Localisation : naoned
Date d'inscription : 26/10/2007

Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Empty
MessageSujet: Re: Ar gwall avel Plouhinec Morbihan   Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeLun 22 Avr 2013 - 20:57

a drou a trou d'ër pot: à l'entour du "pot".

Cf. A. Orain, p. 160-161:
(à Bourg-des-Comptes) "Un soir de décembre, les femmes ... réunies pour faire la veillée... filaient assises en cercle dans l'étable. Au milieu d'elles, crépitait une chandelle de résine, posée dans une poéle [grand bassin de cuivre], pour garantir la paille des étincelles qui auraient pu l'enflammer. Chacune racontait son histoire, et les vieilles faisaient frémir les jeunesses par le récit des aventures épouvantables qui leur étaient arrivées la nuit."

ër pot: sans doute le récipient contenant la chandelle.
Revenir en haut Aller en bas
jeje
Major; Mestr; Maestro
Major; Mestr; Maestro



Nombre de messages : 3489
Localisation : Naoned
Date d'inscription : 25/10/2008

Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Empty
MessageSujet: Re: Ar gwall avel Plouhinec Morbihan   Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitimeMar 23 Sep 2014 - 19:56

tout tout partoud ag inèm t ën yawl ag arwar të nouz rùi
tout, tout, partout, hag enep / enept d' / (en hent) d'an heol hag àrc'hoazh da noz, c'hwi (?) / iwez (?)
tout, tout, partout, et au soleil / en plein soleil / face au soleil (MM transcrit: "ha mem d'an diaz…"! = et même en bas!)
(Châlons, 1723, p. 71: Eineip den hiaule, Au Soleil.)

Comparer avec / Lakaat keñver-ha-keñver gant:
"ober an nav dro a-enep tro 'n heol" (faire les 9 tours à rebours de la marche / de la course du soleil)
Loeiz ar Floc'h - Plakoù, in Va zamm buhez.
Revenir en haut Aller en bas
Contenu sponsorisé





Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Empty
MessageSujet: Re: Ar gwall avel Plouhinec Morbihan   Ar gwall avel Plouhinec Morbihan Icon_minitime

Revenir en haut Aller en bas
 
Ar gwall avel Plouhinec Morbihan
Revenir en haut 
Page 1 sur 1
 Sujets similaires
-
» gueulawil, gwall-avel, gol-aùel, gale-heul
» parler breton de plouhinec morbihan
» skilvij kelhouiden korventenn kilwidenni avel-gilwed kelc'h
» étymologie de saout, sowt, plouhinec 56 sawit
» tutoiement vouvoiement à Ploemeur 56 Gâvres Plouhinec BL 15 Cheveau

Permission de ce forum:Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
ACADEMIA-CELTICA :: Linguistique. Littérature. Légendes :: Bretagne. Breizh. Bertaeyn. Brittany-
Sauter vers: